Rush op groene grondstoffen: wie wordt er beter van?

MO*talks, Gent 24/3/2024

Europa heeft Afrika meer nodig dan andersom

Afrikaans-Europese Gemeenschap Energie-Intensieve Industrie

Observaties van een geïnteresseerde buitenstaander - Suggestie geïnspireerd door de creatie, in 1950, van de EGKS

Observaties van een geïnteresseerde buitenstaander, die over de voorbije tien jaar, in zeven Sub-Sahara landen, meer dan negenhonderd lokaal hoogopgeleide ingenieurs, economisten, agronomen en informatici kon interviewen. Het overgrote merendeel onder hen waren drie jaar na behalen van hun Master diploma, uitgereikt door professoren met een Westerse PhD, nog altijd op zoek naar een decente baan. Dit bericht is ook gebaseerd op gesprekken, over de voorbije twee jaar, met meer dan tweehonderd gevestigde ondernemers in België, Duitsland, Nederland en Frankrijk.  Zo goed als iedereen was het er over eens dat Afrika “niet stabiel” genoeg was om er te investeren.

 

De relatie “Industrie-Europa” en “Klimaat” uitbreiden met “Afrika”!

(De Standaard  20/3/2024)

Europe’s top banking supervisor warns of tougher times ahead (FT 18/3/2024)

"Industriële regio's zullen er in de toekomst heel anders uitzien, afhankelijk van de beschikbaarheid van hernieuwbare energie in verschillende landen".

 De problematieken “Industrie-Europa” en “klimaattransitie” zijn sterk met elkaar verbonden, echter ook met “Afrika”. Afrika is gezegend met 35% van de mondiale capaciteit voor de productie van groene waterstof aan 2€/kg en met de grootste vrijhandelsmarkt ter wereld in wording. De kans is reëel dat een voorheen ondenkbare collusie van klimaat- en aandeelhoudersactivisten de ArcelorMittals, BASF’s en INEOS’ses van deze wereld verplicht te delokaliseren naar regio’s met abundante groene elektriciteit, tegelijkertijd regio’s met een hoge nood aan staal, kunstmest, cement, aluminium, glas en ethyleen.

Tienduizenden banen dreigen in Europa verloren te gaan. Anderzijds jaagt de emissieloze productie van deze basismaterialen in Afrika er de algemene maakindustrialisatie aan, de creatie van miljoenen “formele” banen, een enorme nieuwe groeimarkt en voorkomt illegale migratie.

Afrika niet klaar voor maakindustriële investeringen?

Top Afrikaanse Unie - Europese Unie

17-19/2/2022

PARTENARIAT UE/AFRIQUE: UN INTÉRÊT CROISSANT DES ENTREPRISES, MAIS

La FEB a souligné la nécessité, dans de nombreux pays africains, d’améliorer la gouvernance et le climat d’affaires et d’investissement, comme prérequis à l’intensification des relations économiques et commerciales”.

FEB Impact Magazine 23/2/2022 Fédération des Entreprises de Belgique

(Notes. L’Afrique 3,4 % des exportations de la Belgique, la RDC 0,05%.

82% des exportations belges limitées à l’Europe)

Op 23/2/2023 raadde het VBO (Verbond Belgische Ondernemingen) haar leden aan te wachten om te investeren in Afrika totdat Afrika haar governance en haar klimaat van zaken doen zou verbeteren. Intussen gaan China, Indië, Rusland, Turkije, VAR, … Singapore, … Marokko er bij onze zuiderbuur met gemeenschappelijk historisch/culturele achtergrond vrolijk met de kaas van tussen onze Europese boterham lopen. Hetzelfde VBO stelt nochtans ook dat Belgische ondernemers dringend buiten Europa moeten  zaken doen. Het VBO is er van overtuigd dat Afrika niet klaar is voor moderne maakindustriële investeringen. Quod non.

Aggiornamento voor de Europese industrie

De bijna onafwendbare teloorgang van de Europese energie-intensieve mid-tech industrieën van de vorige eeuw zal gepaard gaan met het verlies van enkele tienduizenden banen. Europa moet er zich van bewust zijn dat wanneer Europa mits enorme subsidies voor groene energie zou proberen energie-intensieve industrieën te beschermen China klaar staat om in Afrika groene waterstof te produceren en om vanuit Afrika de wereld te overspoelen met “goedkoper” groen staal, groen aluminium, groen cement, groen ethyleen en groen kunstmest.

Mag ook in herinnering gebracht dat vandaag, alleen al België aankijkt tegen 100.000 openstaande vacatures die maar niet ingevuld raken. Wil industrie-Europa overleven dan moet Europa neo-schumpeteriaans innoveren in klimaatvriendelijkere en recycleerbaardere hightech maakindustriële producten en diensten van de 21ste eeuw. 

De rol van de professionelen van ontwikkelingssamenwerking.

Een belangrijke reden van de perceptie dat gans Afrika niet klaar zou zijn voor moderniteit is dat het Afrika-narratief in de mainstream media – met de beste bedoelingen - gedomineerd wordt door de duizenden ontwikkelingswerkers, zowel publieke professionele operatoren als gesubsidieerde vrijwilligers. Er is inderdaad nog heel wat onrecht en corruptie in Afrika. Dertig jaar klassieke ontwikkelingssamenwerking, met o.a. capaciteitsversterking van startende ondernemers, is er echter niet in geslaagd de asymmetrie in welzijn tussen de geïndustrialiseerde landen en het niet-geïndustrialiseerd Afrika in te dijken. Om Afrika in staat te stellen ieder jaar tien miljoen decente banen te creëren vraagt Afrika de transfer van ‘for profit’ Westerse ervaring met geavanceerde industriële processen en technologieën. Afrika zegt in staat te zijn nadien zelf onrecht, corruptie en illegale migratie te elimineren. Afrika vraagt fabrieken, geen solidariteit en goede raad.

GRAND INGA 44 GW waterkrachtproject in de DR Congo

De Congolese regering onderhandelt actueel met Chinese en Australische investeerders de realisatie van haar GRAND INGA megaproject. Bij voltooiing is GRAND INGA in staat 44 GW groene elektriciteit te leveren, evenveel als 44 nucleaire reactoren, gebaseerd op standaard, geteste technologieën, zonder CO2-uitstoot, zonder nucleair afval, zonder kost van nucleaire ontmanteling. Gelegen aan de benedenstroom van de Congo-stroom, op 130 bevaarbare km van haar monding in de Atlantische oceaan in de diepzeehaven Banana. De benedenloop van de Congostroom tussen Matadi, Boma en Banana is ideaal geschikt voor de elektrolyse van groene waterstof en de productie van groen staal, groen kunstmest, groen aluminium, groen cement, groen glas en groen ethyleen. Ook van groene ammoniak voor de verscheping van deze basisproducten naar de vijftien mega-metropolen in aanbouw langs de Afrikaanse kusten en naar der rest van de wereld.

CBAM, CCS, pijpleidingen voor CO2 en GH2, SMRs

Het koolstofgrenscorrectiemechanisme (CBAM) van de EU is het instrument van de EU om een eerlijke prijs te stellen voor de koolstof die wordt uitgestoten tijdens de productie van koolstofintensieve goederen die de EU binnenkomen, en om schonere industriële productie in niet-EU-landen aan te moedigen.

Koolstofcaptatie (Carbon Capture and Storage) is het ondergronds opslaan van afgevangen kooldioxidegas dat vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen.

Deze instrumenten gecombineerd met investeringen in pijpleidingen voor de transport van afgevangen CO2 en geïmporteerde groene waterstof en onderzoek naar nieuwsoortige SMR on-off mini nucleaire reactoren zou volgens sommigen volstaan om ook energie-intensieve industrieën in Europa te verankeren. 

Met de hoogste urgentie en prioriteit

Wat echter als China er in slaagt het GRAND INGA project te realiseren en Europa CBAM-vrij overspoelt met “laaggeprijsd” groen staal, groen aluminium, groen glas, groen ethyleen en groene ammoniak made in DRC? Wordt  dan niet al het Europese belastinggeld geïnvesteerd in subsidies voor stikstofafvang en opslag, pijpleidingen en SMR’s verspild? (Toonaangevende professoren “Elektrische Energie” van KU Leuven doen in ieder geval SMR’s af als “speeltuigen voor fysici met als excuus de heilige graal”).

Daarom de suggestie dat met de hoogste urgentie en prioriteit de EU (von der Leyen, Michel, De Croo) samen met de EU-giganten “waterbouwkunde”, “elektromechanica” en “elektrische energie”, verenigd onder de  BUSINESS EUROPE koepel en met  de Europese financiële sector een € 100 miljard Publiek Privaat Samenwerkingsproject zouden voorleggen aan DRC president Félix Tshisekedi, voor de financiering, bouw en uitbating van “zijn” megaproject met een elektrisch vermogen gelijk aan 44 nucleaire reactoren.

(PS. De bouwkost van één nucleaire reactor: € 15 miljard; kost voor ontmanteling na 70 jaar?? Kost GRAND INGA: € 100 miljard genereert evenveel écht groene elektriciteit als 44 nucleaire reactoren)

Geopolitiek

Vandaag al wordt de beperkte politieke en marktkracht van Europa zichtbaar in Oekraïne en in Gaza: Europa staat er bij en kijkt er naar. In 2050 vertegenwoordigt Europa nog slechts 7% van de wereldbevolking, Afrika 25% (Europa heeft Afrika meer nodig dan andersom). Ondanks brede antiwesterse sentimenten in Afrika, blijft de Afrikaan, in Afrika, dromen van het Europees maatschappijmodel met onderwijs, sociale en medische voorzieningen, vrede en stabiliteit voor iedereen. Afrika bezit de bodemrijkdommen, ook klimaatstrategische, een overvloed aan hernieuwbare energie én het demografisch dividend waar de wereld nood aan heeft. Afrika mist enkel de ervaring met geavanceerde industriële processen en technologieën.

Afrika ligt midden in het bed en kan kiezen tussen Oost, West en het Globale Zuiden. Een massale transfer naar Afrika van westerse maakindustriële ervaring zal bijna automatisch leiden tot een informele geopolitieke entente tussen twee buren op korte culturele afstand van elkaar. Europa kan een geprivilegieerd partnerschap met Afrika terug “verdienen”. (Europe and Africa can change global politics in a ‘revolutionary’ way, F. Mogherini, 8/11/2018).

Op 9 mei 1950 legde Robert Schuman, de Franse minister van buitenlandse zaken, een verklaring af waarin hij voorstelde een Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal op te richten. De leden daarvan zouden hun kolen- en staalproductie bundelen. Deze EGKS zou uiteindelijk tot de huidige "Europese Unie" leiden. Schuman wilde oorlogen tussen Duitsland en Frankrijk voor altijd vermijden. Vandaag bedreigt groeiende asymmetrie in welvaart tussen Europa en Afrika de veiligheid op beide continenten. De energie-intensieve industrie staat voor een enorme ruk naar duurzaamheid, ze moet CO2 neutraal worden. Afrika is gezegend met zestig procent van de mondiale capaciteit voor de productie van zonne-energie en met vijfendertig procent van de mondiale capaciteit voor de productie van groene waterstof aan € 2/kg. Geïnspireerd door de creatie in 1950 van de EGKS en massale EU-investeringen in de moderne maakindustrialisatie van Afrika, de suggestie dat in een gezamenlijke motie de Afrikaanse Unie en de Europese Unie, de gehele Europese en Afrikaanse energie-intensieve productie van cruciale basismaterialen te plaatsen onder één gemeenschappelijke “Afrikaans-Europese Gemeenschap voor Energie-Intensieve Industrie”. Voor de energie-intensieve productie van basismaterialen leggen Afrika en Europa in onderling overleg de basis van een klimaatvriendelijke economische ontwikkeling van beide continenten en brengen de welvaart/het welzijn van de twee continenten in evenwicht.

25/3/2024 - karel.uyttendaele{@}pandora.be