Europa

Een sterk partnerschap met Afrika "verdienen"

Europese reflecties na de reis van de premier van Senegal, Ousmane Sonko, naar China (25-27 juni 2025). De meningen zijn ook van toepassing op alle andere Afrikaanse landen. Momenteel leidt China de dans in heel Afrika.

De Chinese premier belooft Chinese bedrijven aan te moedigen om massaal in Senegal te investeren

Senegal

Xi Jinping ontvangt Ousmane Sonko: een nieuwe koers voor Chinees-Senegalese samenwerking "Een samenwerking gebaseerd op respect voor elkaars waarden, en niet op pogingen om de eigen waarden aan anderen op te leggen." (Le Soleil, Senegal 27/6/2025).
Ousmane Sonko in Davos: "Afrika is de groeiruimte van de 21e eeuw". Het continent is de enige plek ter wereld waar “alles nog gebouwd moet worden” - "Het is een belangrijke markt, met een groeiende vraag naar industriële producten en geavanceerde diensten. Afrika zal in 2050 25% van de wereldbevolking vertegenwoordigen." (Le Soleil, Senegal 26/6/2025).
China, een nieuwe grens van soeverein Senegal (mening: Professor Mamadou Fall, UCAD. “De afstemming van Afrika op westerse landen heeft de drievoudige last van lage exportprijzen, onhoudbare schulden en structurele aanpassingsprogramma's die de sociale uitgaven hebben verminderd en de koopkracht van de meerderheid van de bevolking hebben uitgehold in stand gehouden." (Le Soleil, Senegal 27/6/2025).

Een sterk partnerschap met Afrika verdienen

Evolutie inkomen per hoofd in de wereld (donkerblauw) en in Afrika (lichtblauw).

“Terwijl wereldwijd het inkomen per hoofd de laatste 30 jaar steeg met 75% nam het in Afrika slechts toe met 25%”.

“Het gemiddelde BBP per hoofd van de bevolking in Afrika is slechts 12% van dat van de Europese Unie, met een kloof van 15 jaar in de gemiddelde levensverwachting. We verwachten dat deze verschillen de komende twee decennia slechts marginaal zullen afnemen.”

Institute for Security Studies South Africa (July 2024)

Bron grafiek: MO* magazine 4/9/2024 “Afrika een continent om rekening mee te houden”

Preambule

Zestig jaar westerse ontwikkelingssamenwerking (en drieduizend miljard euro) heeft de groeiende asymmetrie van welzijn tussen de Afrikaanse burger en de burger van de rest van de wereld niet kunnen verminderen.
De Afrikaanse burger heeft het recht om van hetzelfde welzijnsniveau te genieten als zijn medeburgers in de rest van de wereld.
De definitief geglobaliseerde economie wordt gedomineerd door ultra-complexe internationale industriële waardeketens.
Overal ter wereld is alle vooruitgang te allen tijde geboekt door vallen en opstaan dankzij de uitwisseling van ideeën tussen verschillende culturen. Geen enkel land, geen enkel continent heeft zich in autarkie kunnen ontwikkelen.
De uitdaging voor Afrika: fatsoenlijk werk bieden aan de twintig miljoen jongeren die daar elk jaar de arbeidsmarkt betreden.
In een tijd van een hyperkinetische en onvoorspelbare Amerikaanse partner, is Europa op zoek naar nieuwe partners, zowel commercieel als geostrategisch. Waarom zich tot Zuid-Amerika en India wenden als op slechts 14 km afstand en op korte culturele afstand de grote Afrikaanse buur ligt?
Afrika, dat in 2045 een demografisch dividend van 25% van de wereldbevolking zal hebben (tegenover slechts 8% in Europa), de grootste vrijhandelsmarkt ter wereld, 60% van de bebouwbare grond ter wereld, 50% van het potentieel voor zonne-elektriciteit ter wereld, 35% van het potentieel voor groene waterstofproductie ter wereld tegen € 2/kg (tegenover 1% in Europa), klimaatstrategische grondstoffen in overvloed, evenals de grootste groene long ter wereld.
In een nieuwe multipolaire wereld kan Afrika partnerschappen kiezen met het Westen, het Oosten of het Zuiden. Elke partner krijgt de kans om een partnerschap met Afrika te "verdienen".

Suggesties over hoe Europa een sterk en duurzaam partnerschap met Afrika kan "verdienen".

Tegen 2025-2026 slaagt de EU erin 1.000 gevestigde industriële kmo's te motiveren om win-winpartnerschappen aan te gaan met tegenhangers in Afrika (geen start-ups, geen nanobedrijven). De Europese partners zorgen voor een eerste overdracht van geavanceerde industriële waardeketens en geavanceerde technologieën naar Afrika. De Afrikaanse partner draagt bij met zijn infrastructuur (werkplaats, personeel), zijn klantenbestand en zijn kennis van de markt, administraties en culturen. Een dergelijk partnerschap tussen gevestigde kmo's vereist weinig of geen financiële middelen. De gemaakte winsten worden gelijkelijk verdeeld tussen de twee partners.

Een kritische massa van effectieve partnerschappen tussen kmo's fungeert als een vliegwiel voor buitenlandse directe investeringen (FDI) van multinationals. Samen leggen duizend kmo-partnerschappen en een paar dozijn FDI's de basis voor moderne agrovoedings- en productie-industrialisatie in Afrika en de jaarlijkse creatie van miljoenen banen in een formele economie.

Ze leren van elkaar, door vallen en opstaan. De kritische massa van een vermenging van culturen stimuleert serendipiteit: innovatie, nieuwe producten en werkelijk veelbelovende diensten.

De obstakels

In Europa. Het afropessimisme dat diep in het onderbewustzijn van iedereen geworteld is (burgers, ondernemers, academici, politici): "Afrika zou nog steeds niet klaar zijn voor competitieve agrovoedings- en productie-industrialisatie".
In Afrika. De angst voor de bestendiging van de dominantie door de Europese partner, de voormalige kolonisator.

De remedies

In diplomatieke maar ondubbelzinnige taal informeren alle AU-ambassadeurs de EU dat een definitieve multipolaire wereld betekent dat Afrika niet aan één partner gebonden kan worden. Het is aan elke partner om een sterk partnerschap met Afrika te "verdienen" dat Afrika in staat stelt te industrialiseren en soeverein twintig miljoen fatsoenlijke banen per jaar te creëren.
De EU en alle ministers van Buitenlandse Zaken van alle EU-landen organiseren debatten voor "iedereen" rond de thema's "Afrika is niet wat je denkt" - "Kan Afrika de planeet redden?" Gerichte doelstellingen: (1) een mentaliteitsverandering teweegbrengen bij het grote publiek van de EU, bij ondernemers en bij politici; (2) duizend gevestigde EU-kmo's vormen win-win- en evenwichtige partnerschappen met Afrikaanse tegenhangers.
De EU financiert gedurende 12 maanden in 2025-2026 in elk Afrikaans land een klein team van jonge 'masters' in business management, toekomstige facilitators van internationale industriële waardeketens. Ze zullen bestuderen ('documentair onderzoek') waarom en hoe andere ontwikkelingslanden succes hebben gehad en deze successen aanpassen aan de Afrikaanse realiteit.