Energietransitie, een kantelpunt voor meer sociale rechtvaardigheid in het partnerschap tussen Afrika en Europa
-
Europese energie-intensieve industrieën in crisis
-
Afrika's groen energiepotentieel in overvloed
Stijgende energiekosten, regelgeving en wereldwijde concurrentie bedreigen de Europese energie-intensieve industrie. Twee krantenartikelen, één gepubliceerd in een Belgische dagblad en de andere in een Hongkongse krant, stimuleren de verkenning van het potentieel van een veelbelovend en wederzijds voordelig nieuw Afrika-Europees partnerschap, gemotiveerd door de crisis van energie-intensieve industrieën in Europa en de beschikbaarheid van groene energie in Afrika. Een Afrika-Europees partnerschap met meer sociale rechtvaardigheid. Tegelijkertijd worden China's rol bij de toegang tot zeldzame aardmetalen en het strategische belang van Afrika benadrukt als belangrijke geopolitieke elementen.
De uitdagingen van energie-intensieve industrieën in Europa
Wat brengt de toekomst voor de chemie in Antwerpen?
(het edito van "De Standaard", 13-12-2025)
Heeft de chemische industrie, de "industrie der industrieën", nog steeds een plaats in België? (13-12-2025)
De Vlaamse pers vraagt zich via het hoofdartikel van de dagblad "De Standaard" af over de toekomst van de chemie in Antwerpen en breder in Europa. De chemische industrie van Europa wordt bedreigd door hoge energieprijzen, restrictieve klimaatmaatregelen, emissiebelastingen, bureaucratie en overmatige regulering. Ondanks subsidies, het versoepelen van klimaatregels of de bouw van nieuwe kerncentrales lijkt de energie-intensieve industrie van Europa op de lange termijn gedoemd te zijn.'Overheden hebben gelijk om zich zorgen te maken over de staat van de sector. Maar ze hebben ook de plicht om verder te gaan dan slogans en te onderzoeken welke chemie hier nog steeds echt noodzakelijk - en echt levensvatbaar - is," schrijft De Standaard.
De wereldwijde strijd om zeldzame aardmetalen: China's rol en de Afrikaanse uitdaging
China is mogelijk beter gepositioneerd dan de VS in de strijd om zeldzame aardmetalen
South China Morning Post - Hongkong,
11/12/2025
De "South China Morning Post" wijst erop dat sommige leiders van landen met "zeldzame aardmetalen" nu willen dat de exploitatie van deze hulpbronnen gepaard gaat met hun lokale verwerking en het creëren van formele banen.
Deze overdracht van vaardigheden voor de lokale verwerking van strategische grondstoffen speelt in op electorale belangen en bevordert de lokale economische groei.
.
"Groene" elektriciteit aan een vijfde van de kosten van "grijze" kernenergie
Meer en meer chemische giganten geven er de voorkeur aan het bouwen nieuwe fabrieken te bouwen in China of het Midden-Oosten. Het Midden-Oosten is gezegend met een overvloed aan olie en zonne-energie. Begin 2025 legde China de eerste steen voor een mega-waterkrachtcentrale, in staat evenveel elektriciteit te produceren als 70 kerncentrales aan een vijfde van de kosten per gigawatt. Deze echt "groene" elektriciteit zal worden opgewekt met bewezen en recyclebare technologieën, in tegenstelling tot "grijze" kernenergie, met onberekenbare ontmantelingskost.
Werkloze ingenieurs, agronomen en informatici Sub-Sahara Afrika
Sub-Sahara Afrika blijft geplaagd door een vrij belangrijke hoog-opgeleide middenklasse (ingenieurs, economen, agronomen, informatici) zonder zicht op een decente toekomst. Een toestand die leidt tot frustraties en zelfs tot extremisme, zoals blijkt uit het voorbeeld van jonge agronomen in Niger die, bij gebrek aan een perspectief, in de verleiding komen om zich bij gewapende groepen in de Sahel aan te sluiten.
De aspiratie voor een Europees model van samenleving
Ondanks antiwesterse en anti-neokoloniale ressentimenten blijft deze Afrikaanse middenklasse dromen van een maatschappijmodel gebaseerd op formele werkgelegenheid, onderwijs, sociale bescherming, sociale vooruitgang, pensioen, vrede en openheid naar de wereld, naar het beeld van Europa.
Senegal: het voorbeeld van een politieke transitie geleid door opgeleide jongeren
In Senegal, in 2024, lag een jonge opgeleide middenklasse aan de basis van een ingrijpende politieke transitie en de afgetekende verkiezing, van bij de eerste stemronde, van een jong, eerder onervaren, duo van een president en een premier die openstaan, voor dialoog.
In augustus 2025 riep de nieuwe president in Parijs, voor Franse werkgevers, ondanks een anti-Franse klimaat in Dakar, op tot een transfer van maakindustriële competenties en van innovatieve economische partnerschappen gericht op opleiding en industriële ontwikkeling, in plaats van het winnen van bodemrijkdommen.
Het geval van de Democratische Republiek Congo: potentieel en kansen
Congo, hoewel zwak geïndustrialiseerd, moet elk jaar een miljoen jonge mensen integreren op de arbeidsmarkt. Dankzij haar klimaatstrategische bodemschatten, haar uniek landbouwpotentieel en een overvloedige groene energie, biedt het land een grote kans voor industriële partnerschappen. China is onlangs gestart met een groot waterkrachtproject in Tibet, waarbij het tegelijkertijd het GRAND INGA-project in de DRC heeft teruggetrokken. Deze context effent de weg voor een Europees voorstel: een publiek-private samenwerking van €100 miljard om het 44 GW GRAND INGA waterkrachtproject te realiseren, gelijk aan de capaciteit van 35 moderne kernreactoren.
Wedden op ontwikkeling: een strategie voor de toekomst
In zijn boek "BETTING ON DEVELOPMENT - Why some countries win and others lose" concludeert Oxford-professor Derkon, een Belg, dat in succesvolle ontwikkelingslanden elites overstappen van het beschermen van hun eigen positie naar het inzetten van een toekomst gebaseerd op inclusieve groei via de productieve industrialisatie van hun landen. Geïnspireerd door Derkon wordt voorgesteld om honderd Belgische industriële kmo's aan te moedigen partnerschappen aan te gaan met Congolese bedrijven, ondersteund door een overvloedige hernieuwbare energie. Deze dynamiek zou kunnen leiden tot de industrialisatie van Congo, de creatie van honderdduizenden banen en de opkomst van een nieuwe markt voor Belgische industriële producten, terwijl de DRC momenteel slechts een verwaarloosbaar aandeel van de Belgische export uitmaakt.
Een winnende weddenschap voor de Congolese elite
Mochten de Congolese politieke elites durven gokken op de massale creatie van decente banen door de ontwikkeling van industriële partnerschappen met Europese kmo's en de uitvoering van het GRAND INGA-project, dan is de kans reëel dat zij niet alleen democratisch herkozen kunnen worden, maar ook kunnen bijdragen aan vrede in gans Afrika.
Veranderende Europese en Afrikaanse mentaliteiten
De meeste landen in Sub-Sahara Afrika kunnen buigen op een opgeleide middenklasse, natuurlijke hulpbronnen en hernieuwbare energie, maar slagen er niet in voordeel te halen uit deze sterke troeven omdat Afrika nog steeds wordt gezien als slechts een reservoir van grondstoffen. Daarom de aanbeveling:
- dat Europese regeringen beoordelen welke industrieën echt noodzakelijk en levensvatbaar zijn in Europa;
- dat alle Afrikaanse diaspora's in Europa het geheel van hun continent promoten bij de Europese instellingen en bij de volledige Europese civil society ;
- dat de EU een mentaliteitsverandering organiseert, de perceptie van Afrika verandert en erkent dat Europa Afrika meer nodig heeft dan andersom.
Het doel zou zijn om de creatie van 1.000 kmo-partnerschappen tussen de Afrikaanse Unie en de Europese Unie te stimuleren, een vliegwiel voor de industrialisatie van gans Afrika en van een gunstige dynamiek op wereldschaal.
In de praktijk: een tweesporenaanpak voor de DRC
Een voorstel om, met de hoogste prioriteit, de reactie van de Congolese politieke elite op een tweesporenstrategie te testen:
- de oprichting van 500 industriële samenwerkingen tussen Europese en Congolese kmo's;
- op de uiteindelijke overdracht van Europese energie-intensieve industrieën naar de GRAND ENGA-regio, met toegang tot een diepzeehaven aan de Atlantische Oceaan, als onderdeel van de EU Global Gateway.
Kost van deze aanpak voor de Europese belastingbetaler: "Schwarze Null"
Conclusie: een unieke kans voor Europa en Afrika
De intensieve industriële samenwerking met Afrika biedt Europa een unieke kans om zijn economie nieuw leven in te blazen en zijn geopolitieke positie te versterken. De vermenging van industriële processen en technologieën tussen de twee continenten, ondanks hun verschillen maar op korte culturele afstand, bevordert tserentipiteit, innovatie en de toevallige opkomst van nieuwe producten en diensten die internationaal nuttig zijn. "De verbanden leggen" tussen Afrika en Europa effent de weg voor een welvarende toekomst voor beide continenten, het kantelpunt voor meer sociale rechtvaardigheid tussen Afrika en Europa, mits er een nieuwe manier van denken wordt aangenomen en een echt egalitair partnerschap wordt opgebouwd.
Meer
Het onrecht dat Afrika is aangedaan wordt waar niet over gesproken wordt
De geleide verandering van Europese mentaliteit
Circulaire economie van Afrika-Europa knowhow
Alle Afrikaanse diaspora's promoten heel Afrika
De moderne industrialisatie van Afrika redt de hele planeet
Mandela-Schuman Afro-Europese Gemeenschap van Energie-intensieve Industrie
De uitdaging van het Afrikaanse MKB in internationale industriële waardeketens
Industriële kruisbestuiving met Afrika herstelt geopolitiek een Europa in beroering
Heeft Europa "historisch lage" energiekosten nodig terwijl Afrika vol zit met groene energie?
15/12/2025 karel.uyttendaele { @ } pandora.be
Maak jouw eigen website met JouwWeb